Thông lệ đầu năm (từ năm ngoái 😢) mình hay chọn một chữ để viết chơi, năm nay mình chọn chữ “Hài hòa” vì dự là một năm khó khăn, có khi phải vận dụng tối đa chữ này dù nguyên tắc sống từ xưa của mình cũng chỉ loanh quanh chữ này. Chữ này cơ bản cũng có liên quan đến chữ Ngôn mình có nói năm ngoái.

Tiếng Anh là Harmony (hình như có loại nhạc cụ tên là Harmonica, hồi xưa cấp 3 cũng mua về thổi chơi nhưng thời đó học chuyên cày quá không nhạc nhẽo gì nổi 😢, tình cờ hôm nay mới biết con cú Duolingo mới mở lớp dạy nhạc 🎼), chữ này cũng hay dùng trong âm nhạc nhiều hơn (mang nghĩa hòa âm), nhất là trong các dàn hợp xướng nhiều nhạc cụ và người nhạc trưởng chính là người vận dụng chữ này nhiều nhất để tổng hòa điều khiển cả dàn nhạc.

Nghĩa rộng hơn theo ngôn ngữ cổ là hòa hợp, pha trộn mọi thứ với nhau lại một cách vừa vặn (mang nghĩa hòa thuận, cân đối).

Hán tự là 諧和 (xié hé) trong đó chữ Hài chiết tự thuộc bộ Ngôn (言), liên quan đến sự hòa âm. Chữ Giai (偕) thuộc bộ Nhân (人) bên phải nghĩa là “Tất cả đều, cùng nhau”, tức là tất cả đều được nói, có hàm ý dân chủ(dùng trong ngữ nghĩa khác)…

Chữ Hòa 和 (yên ổn, ấm no) là một chữ hình thanh, hợp bởi chữ Hòa 禾 là cây lúa (bộ phận này vừa biểu âm và mang nghĩa) bên phải là bộ Khẩu 口 (miệng, nhân khẩu). Hai bộ này kết hợp lại hàm ý nói đến cuộc sống no đủ của người dân (trong chữ kim văn và triện văn thể hiện rất rõ hình ảnh cây lúa trĩu hạt hướng tới cái miệng ăn). Nói chung người xưa đã nhận ra cứ cho ăn no đủ hết thì chắc chắn sẽ hòa bình, không có chiến tranh 😂. Chữ Hòa 和 còn được phân tích theo một cách khác, chữ Thiên (千 – nghìn) hợp với chữ Nhân (人 – người) và chữ Khẩu (口 – miệng) tạo thành chữ hòa là hòa hợp, hài hòa, cũng có nghĩa cả ngàn người có cùng một lời nói là hòa hợp, hài hòa…

Tổng hòa lại Hài Hòa là việc pha trộn lời nói, âm thanh của nhiều người để hướng tới sự no đủ sao cho thuận thiên. Việc này nghe thì xuôi tai nhưng không dễ, nhất là đứng ở vị trí lãnh đạo. Nhạc trưởng chỉ huy một dàn nhạc vài chục đến vài trăm người đã khó (ngoài lề một chút: anh nhạc trưởng ở video trên nhìn rất “yêu nghề” 🙋). Các nhà lãnh đạo vừa quản lý vừa nuôi cả ngàn ngàn miệng ăn lại càng khó hơn 😰.

Hài hòa còn có ý nghĩa khác liên quan đến nghệ thuật chọn thời điểm, ra quyết định của lãnh đạo. Đồng ý là lãnh đạo thường phải có một nguyên tắc nhất định, tuy nhiên nếu cứ giữ nguyên tắc đó từ đầu đến cuối thì mọi việc cũng sẽ không được trơn tru. Âm thanh có lúc lên lúc xuống, lúc trầm lúc bổng nhưng kết hợp lại với nhau lại vừa vặn, cân đối, việc lãnh đạo cũng nên vậy, lúc mềm lúc cương, lúc giữ lúc buông, lúc cần theo dõi thì tập trung quản lý, khi mọi việc chạy rồi thì nên buông và nhiều khi cần phải buông vì dù có cố gắng càng giữ lại càng không thuận thiên.

Trong cuộc sống nếu hiểu rõ từ này thì có thể áp dụng trong vô số trường hợp và quan trọng phải có cảm giác để có thể sử dụng tốt lời nói, hành động để quản lý các mối quan hệ cá nhân, công việc. Chữ này thì mình hay chém gió trong các buổi nói chuyện phím, có người ngộ người không, khẩu quyết thì ai cũng thuộc nhưng vận dụng ra sao để luyện được nội công thì chắc phải có căn.

Nói chơi vậy thôi chứ Năm mới bàn chữ nghĩa cho vui, coi như đỡ buồn vì góc này cơ bản là viết cho bản thân để tự răn mình mỗi ngày chứ chả dám dạy ai.